سرقت، فروش نفت و آثار باستانی؛ مهم‌ترین راه‌های تأمین درآمد داعش

خبرگزاری مهر ـ گروه بین‌الملل: اعضای گروه تروریستی ـ تکفیری داعش از زمان حمله به کشورهای سوریه و عراق تاکتیک های گوناگونی را برای تأمین منابع مالی خود امتحان کرده اند. سیطره تکفیریهای داعش بر برخی مناطق در خاک سوریه و عراق نشان می دهد که این گروه تروریستی از منابع مالی خوبی برخوردار بوده که توانسته بر این مناطق سیطره یابد. اما اینکه این منابع مالی ـ که به نظر می رسد تمامی ندارد ـ تاکنون از کجا به خزانه داعشی ها واریز شده ذهن بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی را به خود مشغول کرده است. واقعیت این است که تروریست های داعش منابع مالی خود را از یک منبع مشخص تأمین نمی کنند و تاکنون روش های زیادی را برای به دست آوردن مبالغ هنگفتی که در اختیار دارند، در پی گرفته اند.

مهم ترین منبع درآمدهای داعش از طریق تسلط آنها بر میدان های نفتی در عراق و سوریه و استخراج نفت از این میدان ها حاصل می شود. در همین ارتباط یکی از نهادهای انرژی عراق سال گذشته در گزارشی اعلام کرد: تروریستهای تکفیری داعش در هر روز ۵۰ هزار بشکه نفت از چاه های سوریه و ۳۰ هزار بشکه از چاه های عراق به سرقت برده و در بازار سیاه به فروش می رساند. این نهاد عراقی در ارزیابی میزان درآمد داعش از این طریق اینگونه گزارش می دهد: داعشی ها از طریق فروش این بشکه های نفت مبلغی حدود ۲ تا ۴ میلیون دلار در طول روز یعنی معادل ۱۰۰ میلیون دلار در طول ماه به دست می آورند.

البته روند فروش نفت عراق و سوریه توسط تروریست های داعش بدون حمایت های خارجی غیر ممکن است. دولت ترکیه یکی از مهم ترین واسطه هایی است که به اعضای داعش کمک می کند تا نفت مسروقه از سوریه و عراق را در اسرع وقت به فروش برساند. «سرقت»، از جمله دیگر راهکارهای داعش برای تأمین منابع مالی خود است. تروریست های داعش همواره سرقت از مردم ساکن مناطق تحت سیطره خود و همچنین دستبُرد به بانک های واقع در سوریه و عراق را به عنوان یکی از راهکارهای مهم تأمین منابع مالی خود در اولویت قرار داده اند.

اولین اقدام داعش در این زمینه، حمله آن به بانک شهر موصل واقع در استان نینوا عراق بود. تکفیریهای داعش در روزهای ابتدایی اشغال شهر موصل عراق به بانک بزرگ واقع در این شهر یورش برده و مبلغی بیش از ۴۰۰ میلیون دلار را به سرقت بردند. پس از حمله داعش به این بانک و سرقت این مبلغ هنگفت بود که بسیاری از نهادهای بین المللی گروه تروریستی داعش را ثروتمندترین گروه تروریستی در سراسر جهان معرفی کردند.

از سوی دیگر نمی توان از حمایت های مالی گسترده خارجی از تروریست های تکفیری داعش غافل شد. دولت هایی نظیر دولت آمریکا، آنکارا، عربستان و قطر از حامیان سیاسی، نظامی و مالی اصلی تروریست های داعش هستند. با این وجود تروریست های داعش در بدو آغاز حملات خود به سوریه و عراق تلاش کردند به نوعی وابستگی خود به حمایت های مالی خارجی را قطع کنند تا اگر روزی این کمک ها متوقف شد، دچار آسیب جدی نشوند. باج خواهی و دریافت مالیات از مردم ساکن مناطق تحت سیطره داعش از دیگر راه های تأمین منابع مالی داعش به شمار می رود. داعشی ها در روزهای اول تسلط بر هر منطقه در سوریه و یا عراق مبلغ معینی به عنوان مالیات، جزیه و ... تعیین و ساکنان آن منطقه را وادار به پرداخت آن می کنند؛ در غیر این صورت آنها را به قتل می رسانند.

اما یکی دیگر از مهمترین منابع درآمدی داعش، غارت آثار باستانی واقع در سوریه و عراق و فروش آنها به طرف های خارجی است. تروریست های داعش طی سال های اخیر به دو شهر تاریخی بزرگ در سوریه و عراق یورش برده و اقدام به سرقت گسترده آثار باستانی موجود در آنها کردند. شهر تاریخی «تدمر» در سوریه و «نمرود» در عراق از نمونه های برجسته ای است که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد.

تکفیریهای داعش به صورت کاملا غیر منتظره به این شهرها یورش برده و پس از قتل عام وحشیانه ساکنان آنها دست به غارت آثار باستانی آن زدند تا جایی که بسیاری از نهادهای حقوق بشری بین المللی نسبت به این اقدام واکنش نشان داده و آن را به شدت محکوم کردند. شهر تاریخی نمرود که از آن به عنوان «نگین تمدن آشوری» یاد می‌شود در قرن ۱۳ پیش از میلاد و در حاشیه رود دجله، حدود ۳۰ کیلومتری جنوب‌شرقی موصل، بنیان گذاشته شد.

سازمان یونسکو، تخریب شهر باستانی نمرود در نزدیکی موصل را جنایت جنگی خواند.در همین راستا روزنامه انگلیسی «کریستین تو دی» می نویسد: تروریست های تکفیری داعش اشیاء باستانی و نسخه های خطی قدیمی را که از عراق و سوریه به سرقت برده از طریق شبکه های اجتماعی به فروش می رسانند. این روزنامه انگلیسی همچنین در گزارش خود آورده است: گروهک داعش اشیاء باستانی و نسخه های خطی به زبان های آرامی و عبری را که از موزه ها و مناطق باستانی و کنیسه ها در عراق و سوریه به سرقت برده، از طریق شبکه های اجتماعی به فروش می رساند.

«کریستین تودی» با اشاره به اینکه داعش از طریق فروش آثار باستانی میلیون ها دلار به دست آورده است، افزود: عناصر مسلح داعش از شبکه های خاص خود برای ارتباط با مشتری ها خرید آثار باستانی استفاده می کنند. این روزنامه انگلیسی با بیان اینکه اشیای باستانی به سرقت رفته به ترکیه و لبنان منتقل شده و در آنجا برای فروش به نمایش گذاشته می شود، نوشت: واردات اشیای باستانی از خاورمیانه و شمال آفریقا به آمریکا از ابتدای سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ به شکل چشمگیری افزایش یافته است.

روزنامه انگلیسی «این دی پندنت» نیز به اقدام تروریست های داعش در غارت آثار تاریخی سوریه و عراق پرداخته و نوشت: برخی از شهرهای ترکیه نقش مهمی را در قاچاق آثار باستانی به سرقت رفته از سوریه و عراق توسط داعش به اروپا را ایفا می کنند. این روزنامه ادامه می دهد: از مهم ترین شهرهای ترکیه که در این زمینه از آن استفاده می شود، شهر «غازی آنتب» واقع در مرزهای مشترک سوریه و ترکیه است. این شهر، مرکز اصلی عملیات قاچاق آثار باستانی و تاریخی به سرقت رفته از سوریه محسوب می شود به گونه ای که این آثار به تاجران که ـ اغلب آنها ترک هستند ـ برای انتقال آنها به انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی تحویل داده می شود.

در همین ارتباط «عامر عبدالرزاق» مشاور رئیس شورای استانداری «ذی قار» عراق در امور گردشگری و آثار باستانی می گوید: داعش با کمک های و حمایت های گسترده مافیای جهانی، از طریق سرقت و قاچاق آثار باستانی و تاریخی در سوریه و عراق منبع مالی عظیمی برای خود به وجود آورده است. این گروه تکفیری حتی آن دسته از آثار باستانی و تاریخی که قادر به سرقت آنها نیست را منفجر می کند. این مقام عراقی می افزاید: تروریست های داعش هم اکنون مکان های تاریخی زیادی را در عراق تحت سیطره خود دارند.

عبدالرزاق در ادامه تصریح می کند: تروریست های داعش در حال حاضر بر بسیاری از مکان های تاریخی در نقاط مختلف عراق تسلط دارند که مهم ترین این مکان ها در شهر موصل واقع شده اند. شهر موصل به عنوان پایتخت آثار باستانی عراق شناخته می شود اما تمامی آثار باستانی موجود در آن تحت سیطره داعش است. در استان نینوا نیز ۱۷۵۰ مکان باستانی وجود دارد که اغلب آنها تحت کنترل تروریست های داعش است. داعشی ها حتی بر بسیاری از مکان های باستانی در استان های الانبار، کرکوک و صلاح الدین سیطره دارند.

شبکه «بی بی سی» انگلیسی نیز در گزارشی در خصوص درآمدهای تروریست های داعش از طریق سرقت و فروش آثار باستانی سوریه و عراق اعلام کرد: از درآمدهای نفتی داعش که بگذریم، درآمدهای ناشی از فروش آثار باستانی مسروقه توسط این گروه از عراق و سوریه از جمله منابع تأمین درآمد این گروه را تشکیل می دهد. این آثار در برخی موارد به مبالغی نزدیک به میلیون ها دلار به فروش می رسد. این شبکه در ادامه گزارش خود می افزاید: بسیاری از آثار تاریخی مسروقه از طریق مرزهای سوریه قاچاق می شود و از ایالات متحده آمریکا سر بر می آورد. 

بسیاری از آثار باستانی که توسط داعش در سوریه به سرقت می روند در استان حلب و مناطق شرقی این کشور به ویژه استان الرقه قرار دارند که تروریست های داعش آنها را به قیمتی بالغ بر یک میلیون دلار به فروش می رساند. یکی از نیروهای امنیتی لبنان نیز در خصوص قاچاق این آثار می گوید: مرزهای لبنان به یکی از ایستگاه های قاچاق آثار باستانی به سرقت رفته از سوریه تبدیل شده است.

داعش این آثار را به مرزهای لبنان و از آنجا به خارج منتقل می کند و از این راه درآمد هنگفتی به دست می آورد. «مأمون عبدالکریم» از کارشناسان آثار باستانی دمشق در این زمینه تصریح می کند: بسیاری از آثار باستانی به سرقت رفته در سوریه و عراق توسط داعش به اروپا به ویژه سوئیس، آلمان و آمریکا و همچنین کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند قطر منتقل شده اند. «ماجد التمیمی» از نمایندگان پارلمان عراق نیز با اشاره به سرقت آثار تاریخی این کشور توسط تکفیریهای داعش اشاره و گفت: درآمدی که تروریست های داعش از طریق سرقت آثار باستانی عراق به دست آورده اند به میلیاردها دلار می رسد. وی افزود: تروریست های داعش آثار باستانی نفیس و ارزشمندی را از طریق حمله به شهر نمرود و مرقد حضرت یونس (ع) در استان نینوا به دست آورده اند.

از جمله دیگر منابع درآمدی تروریست های تکفیری داعش فروش اعضای بدن اسرای خود است. بر اساس آخرین گزارش های منتشر شده تروریست های داعش از طریق فروش اعضای بدن گروگان های زنده و سربازان کشته شده خود در سال بیش از دو میلیون دلار درآمد کسب می کنند. این گروه تروریستی حتی یک کمیته مخصوص برای فروش اعضای بدن از جمله قلب، کلیه و کبد تشکیل داده است که مأموریت آن فروش اعضای بدن در بازارهای سیاه جهانی است. در همین راستا «محمد الحکیم» نماینده دائم عراق در سازمان ملل می گوید: اروپا ایستگاه اصلی تجارت اعضای بدن توسط داعش به شمار می رود به طوری که داعشی ها میلیون ها دلار از طریق فروش اعضای بدن گروگان های خود و افرادی که ربوده اند در کشورهای اروپایی به دست می آورند.